Ei lita bok i eit stort univers

Frøydis Sollid Simonsen
Hver morgen kryper jeg opp fra havet
Kortprosa/lyrikk
Gyldendal norsk forlag, 2013
eBokBib-utgåve, 115 sider.

Frøydis bak bloggen “Nesten som en tegneserie” debuterte i haust med boka Hver morgen kryper jeg opp fra havet, ei lita bokperle som det er vanskeleg å plassere sjangermessig. Dei korte tekstane har klare lyriske trekk, samtidig som det er ein forteljande, tråd gjennom tekstane. Dei korte tekstane har òg klare essayistiske trekk. Om boka er ei samlig prosadikt eller ei kortprosasamling er kanskje ikkje så viktig. Det viktige er at eg som lesar får eit innblikk i ein eg-person, som beveger meg.

Den narrative linja i boka er veldig enkel. Vi får innblikk i eit einsamt invidid, som sørger. Eget i boka har blitt dumpa, onkelen er død, samtidig les ho til eksamen på café, går rundt i Oslo, kjøper frukt og reiser med trikken. På handlingsplanet er det ingenting som er nytt i norsk samtidslitteratur, snarare tvert i mot. Men det er ikkje så viktig, for det er ikkje handlinga som står i sentrum i denne boka. Handlinga ligg som ei så diffus linje i bakgrunnen, at eg eigentleg ikkje er sikker på om eg har lyst til å kalle denne boka ein episk tekst.

Hver morgen kryper jeg opp fra havet er ei bok som både foregår på eit mikronivå og på eit makronivå, samtidig. Vi følgjer denne eg-personen, gjennom den diffuse handlinga som eigentleg ikkje opplevest som sentral for meg som lesar i det heile tatt. Og samtidig så følgjer vi eit individ som forsøker å plassere seg sjølv og livet sitt i ei større ramme, i universet, i naturvitskapen og i evolusjonshistorien. For samtidig som eget reflekterer over kva som foregår rundt henne som individ, på individ-nivå, plasserer ho seg sjølv i denne store samanhengen. Dette ser vi allereie i tittelen på boka, Hver morgen kryper jeg opp fra havet. Boka handler om det kvardagslege, det som skjer kvar morgon og ho handler om eksistensen og livet, det som ein gong kraup opp frå havet. Gjennom dei korte tekstane reflekterer Sollid Simonsen over det einsame livet i den store samanhengen og det uendelege universet. Tekstane beveger meg og dermed blir òg min eksistens sett inn i eit større perspektiv, medan eg les. Det kvardagslege blir heile tida samanstild med det som er uendeleg, både i tid og rom.

På det episke planet får vi bare glimt og brotstykker frå forteljinga om eget. Men det er ikkje forteljinga som står i sentrum og som gjer boka verdt å lese. Det er tankane til eget, som gjer boka verdt å lese. Tankane om å vere eit lite invidid i eit uendeleg stort univers, tankane om å tenke på dette og forsøka på å forsøke å flykte frå tankane. Det å tenke blir og eksplisitt tematisert i teksten, noko som gjer at dei enorme tankespranga, om insekt i dusjen og blåkvalar i Pakistan, fungerer godt i boka som heilheit. Dei mange spranga til naturvitskapen, evolusjonslæra og verdsrommet blir aldri påtrengande og faglege. Dei høyrer til i boka, og dei viser fram korleis dette skjøre individet er ein del av ein større samanheng.

Det er ein sterk melankoli og eit mørkre som preger eget i Hver morgen stiger jeg opp fra havet. Ho har ein sterk lengsel etter lyset og ein sterk lengsel etter å vere eitt med universet, samtidig som ho lengter bort frå alle dei store samanhengane og inn i den enkle kvardagen, som består av IKEA-katalogar og kattevideoar på nett. Samtidig lengter ho etter å forstå dei store samanhengane i universet, og dei små samanhengane, dei som ligg bak den øydelagde relasjonen.

Hver morgen kryper jeg opp fra havet er ein original debut. Og sidan det på ingen måte er gitt at ein sjangermessig uklar og eksperimentell tekst skal fungere, må eg innrømme at eg var skeptisk, då eg begynte å lese boka. Men Hver morgen kryper jeg opp fra havet er ei bok kor det originale og eksperimentelle fungerer imponerande godt. Eg må bare seie meg einig med Silje, som skriv «selv om selve temaet ikke er nyskapende, så opplever jeg at måten historien blir skildret nettopp er det.».